Halepçe Katliamı, 16 Mart 1988’de İran-Irak Savaşı sırasında meydana geldi ve Saddam Hüseyin’in güçleri tarafından VX, Sarin, Tabun ve hardal gazı dahil olmak üzere kimyasal silahların kullanıldığı makineler [1]. Bu saldırı, anında sivillere karşı ortaya çıkan en kötü kimyasal saldırılardan biri olarak kabul edilir ve yaklaşık 5.000 sivilin ölümüne, birçok kişinin yaralanmasına neden olmuştur [1].¹. Bu saldırı, anında sivillere karşı ortaya çıkan en kötü kimyasal saldırılardan biri olarak kabul edilir ve yaklaşık 5.000 sivilin ölümüne, birçok kişinin yaralanmasına neden oldu¹.

Halepçe katliamı, Kürtlerin İran askerlerinin karşı karşıya gelmesiyle ilgili yanıt olarak gerçekleşti ve uluslararası alanda Saddam Hüseyin ve Irak’ın algısında bir dönüm noktası oldu [1]. Bu, Kürtlerin acı tarihinde önemli bir olay olarak kabul edilir ve kimyasal saldırının ardından bölgedeki hala kimyasal parçaların kalıntıları nedeniyle sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalır [1].¹. Bu, Kürtlerin acı tarihinde önemli bir olay olarak kabul edilir ve kimyasal saldırının ardından bölgesel hala kimyasal parçaların kalıntıları nedeniyle sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalır¹.

Halepçe Katliamı’nın Tarihi Arka Planı

Halepçe Katliamı’nın Tarihi Arka Planı:

• 1967-1968 Dönemi : Halepçe Katliamı’nın tarihi arka planı, 1967’deki Altı Gün Savaşı ve 1968’de Irak Baas Partisi’nin yükselişi ile başlıyor. Bu dönem, Saddam Hüseyin’in iktidarını sürdürebilmek için sol hareketler ve Kürt milliyetçi hareketi ile ittifaklar için bir zamandı [10].¹⁰.
• 1970 Dönüşümü : Saddam Hüseyin, 1970’te Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) lideri Mustafa Barzani ile Kuzey Irak’ta bölgesel bir Kürt yönetiminin kurulması konusunda bir anlaşmaya vardı. Bu anlaşma, Saddam’ın Kürt hareketine karşı algısının bir parçasıydı ve sonrasında başarısızlıkların olmaması oluştu [10].¹⁰.
• Anfal Kampanyası ve Halepçe : Halepçe Katliamı, 1986-1989 yılları arasında Irak’taki Kürt rejimina karşı yürütülen sistematik soykırım kampanyası olan Al-Anfal Kampanyası’nın bir parçasıydı. Bu, İran-Irak Savaşı sırasında gerçekleşen bir kampanya dizisi saldırıyı piyasaya sürdü ve Halepçe saldırısı, Saddam Hüseyin’in Kürt hareketinden tehdide doğrudan bir yanıt verdi [10] [12].¹⁰¹².

Bu tarihi arka plan, Halepçe Katliamı’nın sadece Saddam Hüseyin’in işi olmadığını, aynı zamanda Kürt halkına karşı uzun süredir devam eden soykırımın son eylemi olduğunu gösteriyor [10].¹⁰.

Kimyasal Saldırının Etkileri

• Kimyasal Silahların Kullanımı ve Etkileri:

1. Irak güçleri, Halepçe’deki Kürt sivillere karşı VX, Sarin, Tabun ve hardal gazı dahil olmak üzere kimyasal silahlar kullanıldı [1].¹.
2. Saldırı, yaklaşık 5.000 kişinin ölümüne yol açtı; Birçok kurban anında öldü, bazıları ise ilerleyen yaralanmalar nedeniyle hayatını kaybetti [1] [7].¹⁷.
3. Halepçe Katliamı, sivil bir nüfusun karşılanması tarihinin en büyük kimyasal silah saldırısı olarak kabul edilir [7].⁷.

• Sağlık Etkileri ve Sonuçlar:
  1. Saldırının ardından hayatta kalanlar arasında kanser ve solunum problemleri gibi uzun vadeli sağlık etkileri görüldü [1].¹.
  2. Belçikalı bir kimyasal silah uzmanı tarafından saldırıda kullanılan kimyasalların parçaları ve parçaları yapıldı [1].¹.
  3. Hardal gazının kullanımı, saldırı sırasında kullanılan sığınaklarda hala tehdit oluşturabilecek kalıntılar bırakılmıştır [1].¹.
• Demografik ve Toplumsal Etkiler:
  1. Saldırı, 5.000’den fazla kişinin ölümüne ve 10.000’den fazla kişinin yaralanmasına neden oldu; birçok kadın ve çocuk etkilendi [5] [7] [2] [8] [9].⁵⁷²⁸⁹.
  2. Saldırının uzun süreli sonuçları arasında yüzbinlerce insanın yerinden edilmemesi ve Kuzey Irak üzerinde bir uçuşa yasak bölge oluşması yer alıyor [1].¹.
  3. Çok sayıda saldırı hasarı, kullanılan teknolojik silahlarla ilgili sağlık sorunlarından muzdarip olmaya devam ediyor [1].¹.

Uluslararası Tepkiler ve Sonrası

• Uluslararası Tepkiler ve Sonrası:

1. Uçuşa Yasak Bölgelerin Kurulması : Halepçe Katliamı, ABD ve Birleşik Krallık tarafından Kuzey Irak üzerinde uçuşa yasak bölgelerin kurulmasına önemli bir politik ve sosyal sonuç olarak yol açtı [1].¹.
2. Kimyasal Silahların Yasaklanması Çabaları : Katliam, kimyasal silahların yasaklanması ve sorumluların hesap verilmesi için uluslararası çabaları tetikledi [1].¹.

• Sessiz Kalan Uluslararası Toplum :
  • gizli Sessizlik : Uluslararası olarak toplanan Halabja Katliamı’na tepkisi büyük ölçüde sessiz kaldı, saldırıyı kınayan çok az ülke veya organizasyon oldu [13].¹³.
  • ABD ve Birleşik Krallık : ABD, İran-Irak Savaşı sırasında Irak’a önemli bir askeri yardım sağlanmasına rağmen, sorun büyük ölçüde sessiz kaldı. Birleşik Krallık, savaş sırasında Irak’ın bir başka büyük destekçisi olarak saldırıyı kınamadı [13].¹³.
  • BM Güvenlik Konseyi : Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, saldırıyı kınayan herhangi bir kararın aşılmasıydı [13].¹³.
• Sonraki Tanıma ve Yargılama Çabaları :
  • Soykırım Olarak Tanınma : Son yıllarda Halepçe Katliamı’nın soykırım veya soykırım eylemi olarak bilgi edinmek için çabalar olmuştur. 2020’de Avrupa Parlamentosu katliamı bir soykırım eylemi olarak tanındı ve 2023’te Viyana Parlamentosu saldırıyı soykırım olarak tanındı [14].¹⁴.
  • Kimyasal Silahların Kullanımının Kınanması : Uluslararası bölüm, Halepçe Katliamı’nda kimyasal silahların bir araya getirilmesiyle kınadı ve sorumluların hesap vermesi için devam eden çabalar, Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Ceza Mahkemesi gibi uluslararası organizasyonların birleştirilmesiyle sürdürüldü [1] [16].¹¹⁶.
  • Kimyasal Silahlar Sözleşmesi : 1993’te yapılan saldırılar, kimyasal silahların üretimi, açıklamaların ve açıklamaların yasaklanması amacıyla Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’nin oluşumunda önemli bir rol oynadı [7] [2] [8] [9] [17].⁷²⁸⁹¹⁷.

Mirası ve günümüzde Halepçe

Halepçe Katliamı’nın Mirası ve Bugünküki Durumu:

• Anma ve Adalet Arayışı :
  1. Halepçe Katliamı, 16 Mart’ta anılıyor ve bu, Kürtlerin acılarını hatırlama ve adalet arayışını sürdürme süresi olarak kabul ediliyor [7] [15].⁷¹⁵.
  2. 2010 yılında ise katliamın kurbanlarını onurlandırmak için Halepçe Anıtı açıldı [5].⁵.
  3. Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KRG) ve diğer organizasyonlar, Halepçe Katliamı ve Anfal Kampanyası’nın kurbanları için adalet programında bulunuyor [5].⁵.
• Uluslararası Hukukta Etki :
  1. Halepçe Katliamı, kimyasal silahların terörizminin yasaklanmasına yönelik uluslararası hukukta önemli bir güvenliklere sahip oldu [5].⁵.
  2. Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’nin göstericilerinde kilit bir rol oynadı ve kimyasal silahların yıkıcı sonuçları konusunda önemli bir hatırlatma görevi gördü [7] [8] [9] [17].⁷⁸⁹¹⁷.
• Kimyasal Silahların Kullanımı ve Önemi :
  1. Halepçe Katliamı, sivillere karşı yapılan en kötü kimyasal silah saldırılarından biri olarak tarihe geçti [1] [7].¹⁷.
  2. Hasan Ali Mecid, “Kimyasal Ali” olarak bilinen ve saldırıda önemli bir rol oynayan, saldırıdan dolayı asılarak idam edildi [7] [8] [9].⁷⁸⁹.
  3. Saldırı, kimyasal silahların yıkıcı sonuçları ve bunların yasaklanmasının önemi konusunda bir hatırlatıcı olarak hizmet ediyor [7] [8] [9].⁷⁸⁹.

SSS

Halepçe Katliamı Neden Gerçekleştirildi?

Turgut Özal Döneminde Türkiye’ye Kaç Kürt Sığındı mı?

Halepçe Katliamında Kaç Kişi Hayatını Kaybetti?

Saddam Hüseyin Türkiye’ye Ne Zaman Tehdit Oluşturuldu mu?

Referanslar

[1] – https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-64973067 [2] – https://tr.euronews.com/2023/03/16/kurtlere-yonelik-halepce-katliaminin-uzerinden -35-yil-gecti [3] – https://www.gzt.com/video/mecra/baasin-iraktaki-son-yumrugu-saddam-huseyin-2187504 [4] – https://www.gzt.com /mecra/halepce-katliaminin-bulunamayan-fili-irak-mi-iran-mi-3602098 [5] – https://tr.wikipedia.org/wiki/Halep%C3%A7e_Katliam%C4%B1 [6] – https ://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/halepce-katliaminin-yil-donumu-ve-gercekler/2147 [7] – http://kurdarastirmalari.com/yazi-detay-oku-101 [8] – https:// /www.indyturk.com/node/19316 [9] – https://kurdarastirmalari.com/yazi-detay-oku-220 [10] – https://www.sosyalistgundem.com/halepce-katliaminin-tarihsel-arka -plani/ [11] – http://mezopotamyaajansi35.com/GUNCEL/content/view/201869 [12] – https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/16032022 [13] – https://bianet .org/yazi/halepce-soykiriminin-arkasinda-biraktigi-utanc-sessizlik-259274 [14] – https://www.ihd.org.tr/yenhalepler-temoruz/ [15] – https://www.rudaw. net/turkish/world/15032023 [16] – https://ilkha.com/gundem/bati-nin-kurdlere-sundugu-elma-kokulu-olum-halepce-katliami-153512 [17] – https://tr. euronews.com/2022/04/12/kimyasal-silah-nedir-etkileri-neler-daha-once-nerelerde-kullan-ld